Đầu tư trái phiếu và những điều bạn nên biết khi đầu tư

Trong bối cảnh đầu tư tài chính ngày càng đa dạng, ngoài việc mua cổ phiếu để tích lũy tài sản thì trái phiếu vẫn duy trì sự quan trọng và hấp dẫn với nhà đầu tư. Đối với những ai tìm kiếm một lựa chọn đầu tư có tính ổn định và lợi suất đáng tin cậy, đầu tư trái phiếu là một phương án khả thi.

Trong bài viết này, Da Vinci ĐN sẽ đưa bạn khám phá sâu hơn về đặc điểm, lợi ích, phân loại và ưu điểm của trái phiếu, đồng thời tìm hiểu về cách chọn lựa và quản lý đầu tư trái phiếu một cách thông minh. Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá về trái phiếu trong thế giới đầu tư tài chính!”

1. Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một công cụ tài chính phổ biến được sử dụng bởi các doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ để thu vốn từ công chúng hoặc các nhà đầu tư. Trái phiếu đại diện cho một hợp đồng vay mà người mua trái phiếu (nhà đầu tư) cho vay tiền cho người phát hành trái phiếu (doanh nghiệp, tổ chức hoặc chính phủ)

Nói một cách dễ hiểu, khi bạn mua hay đầu tư trái phiếu, thực ra bạn đang cho người phát hành trái phiếu vay tiền. Trong quá trình sở hữu trái phiếu được đầu tư, bạn nhận được lãi suất theo một tỷ lệ nhất định từ người phát hành.

Thông thường, một trái phiếu gồm các yếu tố sau:

• Giá trị trái phiếu (mệnh giá): Đây là số tiền mà bạn cho vay và được trả lại khi trái phiếu đáo hạn.
• Lãi suất: Đây là tỷ lệ lãi mà bạn nhận được từ việc nắm giữ trái phiếu. Lãi suất có thể cố định (fixed-rate) hoặc biến đổi (floating-rate), phụ thuộc vào điều kiện giao dịch.
• Kỳ hạn: Đây là thời gian mà trái phiếu được phát hành và sau đó đáo hạn. Trong thời gian này, bạn có quyền nhận lãi suất và sau khi đáo hạn, bạn nhận lại giá trị mệnh giá.
• Người phát hành: Đây là tổ chức hoặc cá nhân mà bạn cho vay tiền khi mua trái phiếu. Người phát hành có trách nhiệm trả lãi suất và giá trị mệnh giá cho bạn

2. Mục đích phát hành trái phiếu của doanh nghiệp

• Thu vốn: Một trong những lý do chính của việc phát hành trái phiếu là để thu vốn. Bằng cách phát hành trái phiếu, doanh nghiệp có thể vay tiền từ công chúng hoặc các nhà đầu tư, giúp tăng cường nguồn vốn và sử dụng cho các mục đích khác nhau như mở rộng hoạt động kinh doanh, đầu tư vào dự án mới, mua sắm tài sản, hoặc thanh toán nợ cũ.
• Đa dạng hóa nguồn vốn: Phát hành trái phiếu cho phép doanh nghiệp đa dạng hóa nguồn vốn của mình. Thay vì chỉ dựa vào vay ngân hàng hoặc cổ phiếu, phát hành trái phiếu cho phép doanh nghiệp tiếp cận được một lượng lớn các nhà đầu tư và tổ chức tài chính khác nhau. Điều này giúp giảm rủi ro và tăng tính linh hoạt trong việc quản lý nguồn vốn.
• Tận dụng lãi suất thấp: Khi lãi suất trên thị trường thấp, doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội này bằng cách phát hành trái phiếu để vay vốn với lãi suất thấp hơn so với việc vay từ ngân hàng. Điều này giúp giảm chi phí tài chính và tăng khả năng sinh lợi cho doanh nghiệp.
• Xây dựng quan hệ với nhà đầu tư: Phát hành trái phiếu có thể giúp doanh nghiệp xây dựng và duy trì quan hệ tốt với các nhà đầu tư. Trái phiếu thường có thời gian đáo hạn dài, do đó, doanh nghiệp có cơ hội tương tác và xây dựng lòng tin với nhà đầu tư trong thời gian dài.
• Tăng khả năng vay vốn trong tương lai: Khi doanh nghiệp đã thành công trong việc phát hành và quản lý trái phiếu, điều này có thể củng cố uy tín tài chính của họ trên thị trường. Khi cần vay vốn trong tương lai, doanh nghiệp có thể dễ dàng hơn tiếp cận với các nguồn vốn và nhận được điều kiện vay tốt hơn.

Đó là một số mục đích phổ biến của việc phát hành trái phiếu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, mỗi doanh nghiệp có thể có những lý do riêng và tùy thuộc vào tình hình tài chính và chiến lược kinh doanh của họ để phát hành trái phiếu với mục đích riêng khác nữa.

3. Đặc điểm của trái phiếu

Đặc điểm chính của trái phiếu bao gồm các yếu tố dưới đây:

• Mệnh giá: là số tiền mà trái phiếu sẽ có giá trị khi đáo hạn; nó cũng là số tiền tham chiếu mà tổ chức phát hành trái phiếu sử dụng khi tính toán các khoản thanh toán lãi. Ví dụ: giả sử một nhà đầu tư mua một TP với giá 120.000 VND và một nhà đầu tư khác mua cùng một TP sau đó khi nó được giao dịch với giá chiết khấu là 90.000 VND. Khi trái phiếu đáo hạn, cả hai nhà đầu tư sẽ nhận được mệnh giá 100.000 VND của nó.
• Lãi suất coupon: là lãi suất mà tổ chức phát hành trái phiếu sẽ trả trên mệnh giá của TP, được biểu thị bằng phần trăm.Ví dụ: lãi suất bonds 5% có nghĩa là trái chủ sẽ nhận được 5% x 100.000 VND mệnh giá = 5.000 VND mỗi năm.
  Ngày thanh toán lãi: là ngày mà tổ chức phát hành trái phiếu sẽ thực hiện thanh toán lãi. Thanh toán có thể được thực hiện trong bất kỳ khoảng thời gian nào, nhưng tiêu chuẩn là thanh toán nửa năm một lần.
• Ngày đáo hạn: là ngày mà trái phiếu sẽ đáo hạn và tổ chức phát hành sẽ thanh toán cho trái chủ mệnh giá của trái phiếu.
• Giá phát hành: là giá mà người phát hành trái phiếu ban đầu bán. Trong nhiều trường hợp, trái phiếu được phát hành với mệnh giá .

Hai đặc điểm của trái phiếu: chất lượng tín dụng và thời gian đáo hạn là những yếu tố chính quyết định lãi suất trái phiếu.

Nếu tổ chức phát hành có xếp hạng tín dụng kém, rủi ro vỡ nợ sẽ lớn hơn và những trái phiếu này phải trả lãi nhiều hơn. Bonds có thời gian đáo hạn rất dài cũng thường trả lãi suất cao hơn. Khoản bồi thường cao hơn này là do người nắm giữ bonds phải đối mặt với rủi ro lãi suất và lạm phát nhiều hơn trong một thời gian dài.

4. Phân loại trái phiếu

Trái phiếu có thể được phân loại dựa trên một số tiêu chí khác nhau. Dưới đây là các phân loại phổ biến của trái phiếu:

• Theo nguồn phát hành:

-Trái phiếu doanh nghiệp: Được phát hành bởi các công ty tư nhân hoặc công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán.
-Trái phiếu chính phủ: Được phát hành bởi chính phủ quốc gia hoặc các tổ chức chính phủ.
-Trái phiếu cơ quan tài chính: Được phát hành bởi các tổ chức tài chính như ngân hàng, công ty bảo hiểm hoặc quỹ đầu tư.

• Theo lãi suất:

-Trái phiếu cố định: Cung cấp lãi suất cố định suốt thời gian đáo hạn.
-Trái phiếu biến đổi: Lãi suất được điều chỉnh theo một chỉ số hoặc một tỷ lệ cụ thể trong thời gian đáo hạn.

• Theo thời hạn:

-Trái phiếu ngắn hạn: Thời hạn dưới 1 năm.
-Trái phiếu trung hạn: Thời hạn từ 1 đến 10 năm.
-Trái phiếu dài hạn: Thời hạn trên 10 năm.

• Theo mục tiêu sử dụng:

– Trái phiếu đầu tư: Được phát hành để thu vốn cho mục đích đầu tư mới hoặc mở rộng.
– Trái phiếu tái tài cấp: Được phát hành để tái cấp vốn hoặc thanh toán nợ cũ.
– Trái phiếu xanh (green bonds): Được phát hành để tài trợ các dự án môi trường và bền vững.

• Theo đặc điểm đặc biệt:

-Trái phiếu chuyển đổi (convertible bonds): Cho phép người nắm giữ chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu của công ty phát hành.
-Trái phiếu không đảm bảo (unsecured bonds): Không có tài sản cụ thể đảm bảo trái phiếu và phụ thuộc vào khả năng trả nợ của công ty phát hành.
-Trái phiếu đảm bảo (secured bonds): Được bảo đảm bằng tài sản cụ thể của công ty phát hành.

Đây là một số phân loại phổ biến của trái phiếu. Tuy nhiên, các phân loại cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào tiêu chuẩn và quy định của từng thị trường và quốc gia.

5. Có nên đầu tư trái phiếu?

Đầu tư vào trái phiếu thường có rủi ro thấp hơn so với đầu tư vào cổ phiếu.

Trái phiếu là một loại chứng khoán được chính phủ và các tập đoàn bán ra như một cách huy động tiền từ các nhà đầu tư. Do đó, từ quan điểm của người bán, việc bán trái phiếu là một cách để vay tiền.

Từ quan điểm của người mua, mua trái phiếu là một hình thức đầu tư vì nó cho phép người mua được đảm bảo trả nợ gốc cũng như một dòng thanh toán lãi. Một số loại trái phiếu cũng mang lại những lợi ích khác, chẳng hạn như khả năng chuyển đổi trái phiếu thành cổ phần trong cổ phiếu của công ty phát hành.

Thị trường trái phiếu có xu hướng biến động ngược chiều với lãi suất vì trái phiếu sẽ được giao dịch ở mức chiết khấu khi lãi suất tăng và ở mức cao khi lãi suất giảm.

Nếu trái phiếu được giữ đến ngày đáo hạn, chúng sẽ trả lại toàn bộ số tiền gốc vào cuối cùng, cùng với các khoản thanh toán lãi được thực hiện trong quá trình thực hiện. Do đó, trái phiếu thường tốt cho các nhà đầu tư đang tìm kiếm thu nhập và những người muốn bảo toàn vốn.

Trái phiếu thường chiếm một phần trong danh mục đầu tư lành mạnh.

5.1. Ưu điểm của đầu tư trái phiếu là gì?

• Lợi tức đầu tư trái phiếu là cố định: Bạn nhận được một mức lãi suất cố định và tiền gốc của bạn được trả lại khi trái phiếu đáo hạn. Bạn biết chính xác lợi nhuận của bạn sẽ là bao nhiêu. Trái phiếu, còn được gọi là công cụ thu nhập cố định, là chứng chỉ nợ được bán cho các nhà đầu tư để huy động vốn. Trái phiếu trả một khoản thanh toán lãi cố định khi trả nợ gốc khi đáo hạn.
  Ít rủi ro hơn so với chứng khoán . Bên cạnh việc nhận được tiền lãi đầu tư cụ thể, trái chủ được thanh toán trước so với cổ đông trong trường hợp thanh lý.
• Đầu tư trái phiếu it biến động hơn: Giá trị của trái phiếu có thể dao động theo tỷ lệ lạm phát và lãi suất hiện tại nhưng nhìn chung ổn định hơn so với cổ phiếu.
• Đầu tư trái phiếu có xếp hạng rõ ràng: Không giống như cổ phiếu, trái phiếu được xếp hạng phổ biến bởi các cơ quan xếp hạng tín dụng như Standard & Poor’s và Moody’s. Điều này giúp các nhà đầu tư yên tâm hơn khi chọn một trái phiếu nhưng có lẽ bạn vẫn muốn tiến hành nghiên cứu và thẩm định của riêng mình trước khi đầu tư.

5.2. Rủi ro của đầu tư trái phiếu là gì?

• Lợi tức khi đầu tư trái phiếu là cố định: Mặc dù điều này mang lại sự an toàn cao hơn cho các nhà đầu tư, nhưng nó cũng là một bất lợi khi bạn từ bỏ lợi nhuận tiềm năng cao hơn nếu bạn đầu tư vào vốn chủ sở hữu.
• Số tiền lớn hơn của đầu tư trái phiếu cần thiết: Mặc dù một số trái phiếu có thể được mua với số tiền tương đối thấp (100.000 VND ), nhưng một số trái phiếu có thể yêu cầu số tiền lớn hơn, điều này có thể khiến chúng nằm ngoài tầm với của một số nhà đầu tư.
• Đầu tư trái phiếu ít thanh khoản hơn so với cổ phiếu: Một số trái phiếu có thể có tính thanh khoản cao như trái phiếu do Kho bạc Hoa Kỳ và các tập đoàn lớn phát hành, nhưng trái phiếu do một công ty nhỏ hơn, kém ổn định về tài chính phát hành có thể kém thanh khoản hơn vì có ít người sẵn sàng mua chúng hơn. Trái phiếu có mệnh giá rất cao cũng sẽ ít thanh khoản hơn do nhóm người mua tiềm năng nhỏ hơn.
• Đầu tư trái phiếu tiếp xúc trực tiếp với rủi ro lãi suất: Lãi suất ảnh hưởng đến giá trị của trái phiếu trực tiếp hơn so với cổ phiếu. Nếu bạn có kế hoạch chỉ nhận các khoản thanh toán lãi và giữ trái phiếu đến ngày đáo hạn, điều này có thể không liên quan đến bạn. Nhưng nếu không, các trái chủ phải đối mặt với rủi ro lãi suất nhiều hơn.

6. Có thể mua bán, đầu tư trái phiếu ở đâu?

Khác với giao dịch trực tuyến và nhanh chóng như cổ phiếu, để mua trái phiếu bạn cần phải phiếu bạn cần phải ‘qua quầy’, vì vậy các nhà đầu tư muốn mua và bán trái phiếu sẽ tìm đến một nhà môi giới đóng vai trò trung gian giữa các bên.

Trong thị trường trái phiếu, các bên thường là các nhà đầu tư tổ chức, chẳng hạn như các công ty quản lý quỹ hoặc quỹ đầu tư quốc gia. Thông thường, giao dịch trái phiếu thường có quy mô lớn hơn so với giao dịch cổ phiếu; trái phiếu thường có mức đầu tư tối thiểu.

• Đối với trái phiếu Chính phủ phát hành lần đầu bằng hình thức đấu thầu, chỉ có các ngân hàng thương mại và Tổ chức tài chính mới được tham gia đấu thầu để mua. Hoặc mua trái phiếu chính phủ phát hành thông qua công ty bảo lãnh hoặc đại lý hoặc bán lẻ.
• Trái phiếu mới: Bạn có thể mua trái phiếu trong đợt chào bán tp ban đầu của họ thông qua nhiều tài khoản môi giới trực tuyến .
• Thị trường thứ cấp: Tài khoản môi giới của bạn có thể cung cấp tùy chọn mua trái phiếu trên thị trường thứ cấp.
• Quỹ tương hỗ: Bạn có thể mua cổ phần của quỹ trái phiếu. Các quỹ tương hỗ này thường mua nhiều loại trái phiếu dưới sự bảo trợ của một chiến lược cụ thể. Chúng bao gồm các quỹ trái phiếu dài hạn hoặc TP doanh nghiệp có năng suất cao, trong số nhiều chiến lược khác. Các quỹ trái phiếu tính phí quản lý để bồi thường cho các nhà quản lý danh mục đầu tư của quỹ.
• ETF trái phiếu: Bạn có thể mua và bán cổ phiếu của ETF giống như cổ phiếu. ETF trái phiếu thường có phí thấp hơn quỹ tương hỗ trái phiếu.

Trái phiếu thường được coi là khoản đầu tư phức tạp hơn so với cổ phiếu, vì vậy các nhà đầu tư nhỏ lẻ thường không tham gia trực tiếp vào các giao dịch này – có một thị trường trái phiếu bán lẻ, nhưng nó rất nhỏ so với thị trường trái phiếu tổ chức.

7. Nên chọn cổ phiếu hay trái phiếu để đầu tư?

Chắc hản khi đọc đến đây nhiều người đang có suy nghĩ  ” vậy giờ nên mua cổ phiếu hay trái phiếu đây? “.

Quyết định về việc mua trái phiếu hay cổ phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mục tiêu đầu tư của bạn, khả năng chịu rủi ro và thời hạn đầu tư. Dưới đây là một số yếu tố để xem xét khi so sánh trái phiếu và cổ phiếu:

• Rủi ro: Đầu tư trái phiếu thường có mức rủi ro thấp hơn so với cổ phiếu. Khi bạn đầu tư trái phiếu, bạn đang cho vay tiền cho người phát hành và nhận lãi suất được xác định trước. Tuy nhiên, giá trị trái phiếu có thể thay đổi trong quá trình giao dịch trên thị trường thứ cấp. Cổ phiếu có mức rủi ro cao hơn, vì giá trị cổ phiếu có thể thay đổi nhiều theo biến động của thị trường và kết quả kinh doanh của công ty.
• Lợi tức từ việc đầu tư trái phiếu: Lợi tức từ việc đầu tư trái phiếu thường được xác định trước và ổn định. Bạn nhận được khoản lãi suất hàng năm hoặc theo chu kỳ cố định. Trong khi đó, lợi nhuận từ cổ phiếu có thể biến đổi và phụ thuộc vào sự thành công của công ty. Cổ phiếu có tiềm năng sinh lợi nhiều hơn trên thị trường tăng trưởng, nhưng cũng có thể gặp rủi ro lỗ vốn.
• Thời hạn đầu tư trái phiếu: Đầu tư trái phiếu có thời hạn đầu tư cụ thể và thường có kỳ hạn từ vài năm đến vài chục năm. Cổ phiếu không có thời hạn định sẵn và bạn có thể nắm giữ chúng trong thời gian dài, tùy thuộc vào mục tiêu đầu tư và chiến lược cá nhân của bạn.
• Mục tiêu đầu tư và sự đa dạng hóa: Nếu bạn quan tâm đến việc bảo vệ vốn và muốn có thu nhập ổn định, đầu tư trái phiếu có thể là lựa chọn hợp lý. Nếu bạn có tính kiên nhẫn và sẵn lòng chấp nhận rủi ro cao hơn nhưng có tiềm năng sinh lợi cao hơn, cổ phiếu có thể phù hợp. Một chiến lược đầu tư thông minh là sự đa dạng hóa danh mục đầu tư của bạn, bao gồm cả đầu tư trái phiếu và cổ phiếu, để tận dụng lợi ích của cả hai loại tài sản.

8. Tổng kết

Qua bài viết trên, chắc hẳn bạn đọc cũng đã hiểu rõ hơn về trái phiếu cũng như có cái nhìn tổng quan hơn về Ưu và Nhược điểm khi đầu tư trái phiếu. Việc hiểu rõ về trái phiếu và cân nhắc sự kết hợp giữa trái phiếu và cổ phiếu có thể giúp tăng cường đa dạng hóa và quản lý rủi ro trong danh mục đầu tư.

Nếu có bất kỳ thông tin gì về việc đầu tư trái phiếu , bạn có thể để lại bình luận nhằm chia sẻ những thông tin về hình thức đầu tư này.

Theo dõi thêm các bài viết kiến thức mà Da Vinci ĐN đã thực hiện để có thêm nhiều thông tin bổ ích nhé!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Fanpage: Da Vinci Đà Nẵng – Viện thực hành đầu tư tài chính
• Địa chỉ: 92 Nại Nam, Hải Châu, Đà Nẵng
• Số điện thoại: 0813 333 227